De persoon met de meeste invloed op je toekomst ben jijzelf

Elke verkiezing hoor je hetzelfde: “Bij partij X neemt de armoede toe, bij partij Y neemt ze af.” Alsof onze toekomst een functie is van een CPB-doorrekening.
Het gesprek gaat over percentages, grafieken en modellen.
Maar wat bijna nooit gezegd wordt, is dat de grootste hefboom op iemands leven zelden in Den Haag ligt, maar in de spiegel.

Beleid bepaalt de spelregels. Gedrag bepaalt de score.
Natuurlijk heeft beleid invloed: op kansen, zekerheid, zorg en onderwijs.
Maar er is een groeiend deel van de bevolking dat méér uit het leven kan halen, en het niet doet. Niet door ziekte of onrecht, maar door nalatigheid. Door comfort. Door te wachten tot iemand anders hun situatie verandert.

Dat is de ongemakkelijke waarheid waar niemand campagne op durft te voeren: dat een groot deel van onze problemen niet voortkomen uit een gebrek aan steun, maar uit een gebrek aan initiatief.

We zijn verslaafd geraakt aan de gedachte dat de overheid (en überhaupt externe invloed) verantwoordelijk is voor onze levenskwaliteit. Dat geluk, zekerheid en richting iets zijn dat van buitenaf moet komen.
Maar zodra je gelooft dat je lot afhangt van de partij die toevallig regeert, geef je je macht uit handen.
En daarmee verdwijnt de energie die vooruitgang mogelijk maakt.

De waarheid is minder comfortabel, maar geeft vrijheid;
de persoon met de meeste invloed op je toekomst ben jijzelf.

De meeste mensen willen wel beter worden, maar verwarren comfort met veiligheid.
Ze kiezen voor voorspelbaarheid, zelfs als die voorspelbaarheid pijn doet.
Ze klagen over hun werk, maar veranderen het niet.
Ze zien hun gezondheid achteruitgaan, maar stellen actie uit.
Ze zeggen dat ze “geen tijd” hebben, terwijl ze die dagelijks besteden aan afleiding.

En dat is begrijpelijk, we leven in een tijd waarin comfort de norm is en uitdaging bijna als bedreiging voelt.
Maar groei en comfort hebben nooit in hetzelfde bed geslapen.
Je kunt niet wachten tot een systeem je redt van keuzes die jij zelf maakt.

Betekent dat dat beleid onbelangrijk is? Zeker niet.
Een gezonde samenleving bouwt bruggen voor wie echt niet kan, en stimuleert wie wél kan.
Maar beleid kan geen karakter vormen, geen discipline afdwingen en geen visie inprenten.
Dat is werk dat ieder mens zelf moet doen.

Als we als samenleving sterker willen worden, moeten we stoppen met praten over wat “de overheid” moet doen, en opnieuw beginnen met de vraag: wat kan ik doen?
Niet als politieke slogan, maar als levenshouding.
Want beleid kan kaders scheppen, maar alleen mensen kunnen betekenis geven aan die kaders.

Het is tijd dat we het gesprek over armoede, kansen en toekomst eerlijker maken.
Niet elk verschil is onrecht. Niet elk tekort is schuld van een ander.
De meest eerlijke vorm van gelijkheid is de erkenning dat iedereen invloed heeft, ook op zichzelf.

En misschien is dat wel het echte teken van volwassenheid in een samenleving:
niet wanneer we alles eerlijk verdelen,
maar wanneer we beseffen dat verantwoordelijkheid het enige is dat echt van onszelf kan zijn en ook 100% bij onszelf ligt.